Tổng quan về Ruby

Ruby là gì?

Ruby là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng, động và dễ đọc, được thiết kế để giúp lập trình viên viết code nhanh chóng và hiệu quả. Ruby được sử dụng phổ biến trong phát triển web, đặc biệt là với framework Ruby on Rails, cũng như trong các lĩnh vực tự động hóa, phân tích dữ liệu và nhiều ứng dụng khác.

Một số đặc điểm nổi bật của Ruby:

• Dễ đọc, dễ viết: Cú pháp Ruby rất gọn gàng và tự nhiên, giống với ngôn ngữ con người.
• Hướng đối tượng hoàn toàn: Mọi thứ trong Ruby đều là đối tượng, kể cả số, chuỗi hay phương thức.
• Linh hoạt và động: Ruby cho phép thay đổi cấu trúc chương trình khi đang chạy.
• Có một cộng đồng mạnh mẽ: Ruby có một cộng đồng lập trình viên lớn và rất nhiều thư viện (gọi là Gems) để hỗ trợ phát triển nhanh hơn.

Lịch sử và đặc điểm của Ruby

Ruby được phát triển bởi Yukihiro Matsumoto (Matz) vào năm 1993 tại Nhật Bản và được phát hành lần đầu vào năm 1995. Mục tiêu của Matz khi tạo ra Ruby là kết hợp những gì tốt nhất từ các ngôn ngữ khác như Perl, Smalltalk, Eiffel và Lisp để tạo ra một ngôn ngữ dễ sử dụng và mạnh mẽ.

Các cột mốc quan trọng:

• 1995: Ruby phiên bản đầu tiên được phát hành.
• 2003: Ra mắt RubyGems, hệ thống quản lý thư viện cho Ruby.
• 2004: Ra mắt Ruby on Rails, framework giúp Ruby trở thành một ngôn ngữ phổ biến trong lập trình web.
• 2013: Phiên bản Ruby 2.0 ra đời với nhiều cải tiến về hiệu suất.
• 2019 - nay: Ruby tiếp tục phát triển với Ruby 3.0, tập trung vào tốc độ, khả năng đồng thời (concurrency) và khả năng hỗ trợ đa luồng tốt hơn.

Cài đặt Ruby trên Windows/Linux/Mac

1. Cài đặt Ruby trên Windows

Trên Windows, bạn có thể cài đặt Ruby bằng RubyInstaller:

• Truy cập https://rubyinstaller.org và tải về phiên bản mới nhất.
• Chạy file .exe và làm theo hướng dẫn để cài đặt.
• Sau khi cài đặt xong, mở Command Prompt (cmd) và nhập:

  ruby -v
  

  Nếu thấy hiển thị phiên bản Ruby, tức là cài đặt thành công.

2. Cài đặt Ruby trên Linux (Ubuntu/Debian)

Trên Linux, có thể cài đặt Ruby bằng apt:

sudo apt update
sudo apt install ruby-full
ruby -v

3. Cài đặt Ruby trên macOS

Trên macOS, có thể cài đặt Ruby bằng Homebrew:

brew install ruby
ruby -v

Ngoài ra, có thể sử dụng rbenv hoặc RVM để quản lý nhiều phiên bản Ruby trên cùng một hệ thống.

Chạy chương trình Ruby đầu tiên

Sau khi cài đặt thành công, bạn có thể viết chương trình Ruby đầu tiên.

Cách 1: Chạy trực tiếp trong terminal

Mở terminal/cmd và nhập:

irb

Sau đó thử nhập:

puts "Xin chào Ruby!"

Nếu thấy xuất hiện:

Xin chào Ruby!
=> nil

Là bạn đã chạy thành công chương trình Ruby.

Cách 2: Chạy từ file Ruby

Tạo một file mới có tên hello.rb với nội dung:

puts "Xin chào, Ruby!"

Sau đó mở terminal/cmd và chạy:

ruby hello.rb

Nếu thấy kết quả:

Xin chào, Ruby!

Thì bạn đã chạy thành công chương trình Ruby đầu tiên của mình!

Kết luận

Trong bài này, bạn đã hiểu về Ruby, lịch sử phát triển, cách cài đặt và chạy chương trình đầu tiên. Ở các bài tiếp theo, chúng ta sẽ đi sâu vào cú pháp và các tính năng quan trọng của Ruby!