Cấu Trúc Điều Kiện trong Python: if, elif, else

Trong Python, if, elif và else được sử dụng để kiểm tra điều kiện và thực thi các đoạn mã khác nhau tùy thuộc vào kết quả của điều kiện đó.

1. Cấu Trúc Câu Lệnh if, elif, else

Cú pháp cơ bản:

if điều_kiện_1:
    # Thực thi nếu điều_kiện_1 đúng
elif điều_kiện_2:
    # Thực thi nếu điều_kiện_1 sai nhưng điều_kiện_2 đúng
else:
    # Thực thi nếu tất cả điều kiện trên đều sai

Ví dụ đơn giản:

age = 18

if age < 18:
    print("Bạn chưa đủ tuổi để lái xe.")
elif age == 18:
    print("Bạn vừa đủ tuổi để lấy bằng lái xe.")
else:
    print("Bạn đủ tuổi để lái xe.")

Giải thích:

• Nếu age < 18, chương trình in "Bạn chưa đủ tuổi để lái xe."
• Nếu age == 18, in "Bạn vừa đủ tuổi để lấy bằng lái xe."
• Nếu cả hai điều kiện trên đều sai, in "Bạn đủ tuổi để lái xe."

2. Kiểm Tra Số Chẵn/Lẻ

num = int(input("Nhập một số: "))

if num % 2 == 0:
    print(f"{num} là số chẵn.")
else:
    print(f"{num} là số lẻ.")

Giải thích:

• Sử dụng toán tử % để kiểm tra nếu số chia hết cho 2 (num % 2 == 0) thì là số chẵn, ngược lại là số lẻ.

Ví dụ chạy chương trình:

Nhập một số: 7
7 là số lẻ.

3. Tính Điểm Trung Bình Và Xếp Loại

diem_toan = float(input("Nhập điểm Toán: "))
diem_van = float(input("Nhập điểm Văn: "))
diem_anh = float(input("Nhập điểm Tiếng Anh: "))

diem_tb = (diem_toan + diem_van + diem_anh) / 3

print(f"Điểm trung bình: {diem_tb:.2f}")

if diem_tb >= 8.5:
    print("Xếp loại: Giỏi")
elif diem_tb >= 6.5:
    print("Xếp loại: Khá")
elif diem_tb >= 5.0:
    print("Xếp loại: Trung bình")
else:
    print("Xếp loại: Yếu")

Giải thích:

• Tính điểm trung bình bằng cách cộng điểm và chia cho 3.
• Sử dụng if-elif-else để xếp loại học sinh dựa trên điểm trung bình.

Ví dụ chạy chương trình:

Nhập điểm Toán: 9
Nhập điểm Văn: 7.5
Nhập điểm Tiếng Anh: 8
Điểm trung bình: 8.17
Xếp loại: Khá

4. Kết Luận

• if kiểm tra điều kiện đầu tiên.
• elif kiểm tra điều kiện tiếp theo nếu điều kiện trước đó sai.
• else chạy khi tất cả điều kiện trên đều sai.
• Có thể dùng if-elif-else để kiểm tra số chẵn/lẻ, xếp loại học sinh, điều kiện tuổi, v.v.